Η εποχή της άρνησης του θανάτου. Τρανταχτός τίτλος, που δεν ξέρεις που ακριβώς σε καθοδηγεί, καθώς είναι αμέτρητες οι θεματολογίες του, οι στόχοι αλλά και απαντήσεις που μπορούν να δοθούν.
Ο τίτλος αυτός βρίσκεται στο προσκεφάλι ενός νέου ντοκιμαντέρ που αφορά τη μουσική σκηνή και συγκεκριμένα την αγγλόφωνη ελληνική σκηνή. Επίσης δεν είναι τόσο νέα όσο νομίζουμε, αλλά καλύτερα να τα πούμε με τους ειδικούς και οραματιστές Χρήστο Δανιηλίδη & Μιχάλη Μαλανδράκη.
1.Ήθελα να ξεκινήσω με την κλασική ερώτηση, γιατί αυτός ο τίτλος, αντ αυτού θα ρωτήσω με το ποια πραγματικά είναι τα δικά σας μουσικά ακούσματα. Πως βρεθήκατε να κάνετε συνέντευξη σε ονόματα/ καλλιτέχνες που έχουν αφήσει ή αφήνουν με τον τρόπο τους, ιστορία στη μουσική σκηνή της Ελλάδας.
Τα ακούσματα ήταν λίγο πολύ αυτά που έχει κάθε παιδί στην προεφηβική ηλικία ανάλογα με το είδος που το ενθουσίασε. Στην προκειμένη περίπτωση τα δύο βασικά ακούσματα, όσο ετερόκλητα και να ήταν μεταξύ τους ήταν οι Nirvana και οι AC/DC,Rage Against The Machine, Black Sabbath, Maiden, Beatles, απίστευτες ποσότητες Τρυπών και Ξύλινων Σπαθιών, και τόνοι Oasis. Στην πραγματικότητα όλα οφείλονται στο τι CD είχε η αδερφή μου στο πάνω ράφι της βιβλιοθήκης της. Στα late 00’s η φυσική δισκογραφία πέθαινε κι ερχόταν το You Tube και το Bandcamp. Εγώ ήμουν παιδί αυτής της γενιάς. Όπότε στην ουσία έμαθα για την ελληνική πραγματικότητα μέσω του You Tube. Ήταν σαν τοίχος με νήματα από τις ταινίες. Πρώτα έμαθα τους Deus Ex Machina, μετά τους Nightstalker, τους Vodka Juniors και μετά έπαθα το μεγάλο σοκ με τους Planet of Zeus και τους 1000mods. Αυτά τα ερεθίσματα χρόνο με το χρόνο πολλαπλασιάζονται, μεστώνουν και αλλάζουν κι όσο μεστώνουν καταλαβαίνεις θεωρώ το τι έχει κάνει η κάθε μπάντα από τη δική της πλευρά στην εγχώρια μουσική σκηνή.
Ο τίτλος ήταν μια συνθήκη συνειδητοποίησης όλων αυτών των παραγόντων που εμείς θέλαμε να εξιστορήσουμε.
2. Είναι λοιπόν να κάνετε μια “εργασία” και σας έρχεται στο μυαλό η μουσική… Πως μπήκατε στο τρυπάκι να ασχοληθείτε με αυτό και πόσο εύκολο ήταν να έρθετε σε επικοινωνία;
Η πρωτόλεια ιδέα και το υποτυπώδες στήσιμο της ήταν το μόνο εύκολο. Ήδη από τα πρώτα χρόνια της σχολής μου, είχαμε μαζί με τον Παναγιώτη τον Ρέππα μια εκπομπή στο πανεπιστημιακό ραδιόφωνο, τους Overnight Parasites. Μέσα σε 5 χρόνια εκπομπών είχαμε φέρει σχεδόν όλες τις μπάντες που εν τέλει μπήκαν στο ντοκιμαντέρ. Η εκπομπή στην ουσία αποτέλεσε μια μακρά πρόβα τζενεράλε, μιας κι όλες οι μπάντες σέβονταν την δουλειά μας και το γεγονός ότι δεν ρωτούσαμε τις τετριμμένες ερωτήσεις. Ήμασταν πεινασμένοι και διαβασμένοι κι αυτό ήταν αντικείμενο εκτίμησης. Όταν ήρθα σε επαφή με τις μπάντες για την εποχή της άρνησης του θανάτου, οι περισσότερες δέχθηκαν χωρίς δεύτερη σκέψη, μιας και πιστεύω θεωρούσαν ότι θα γινόταν καλή δουλειά από την δημοσιογραφική και ερευνητική σκοπιά. Αυτό είναι προς τιμήν τους από κάθε άποψη. Δεν είναι εύκολο να εμπιστευτείς τα λεγόμενα σου σε έναν 20ρη και να τον αφήσεις να κόψει και να ράψει ο,τι αυτός νομίζει. Ωστόσο νομίζω πως αυτό λειτούργησε από μια αμοιβαία βάση ειλικρίνειας και αγάπης για αυτή την σκηνή.
3.Γιατί λοιπόν δώσατε αυτόν τον τίτλο; Πως το συνδυάσατε με το σήμερα, τα όσα συμβαίνουν και τη μουσική; Το αναφέρω, γιατί οι θεματολογίες που επιλέξατε ήταν αρκετά στοχευμένες και καυστικές.
Μέσα από πολλά σκαμπανεβάσματα όσον αφορά τον κορμό και την ιστορία που θέλει να πει το ντοκιμαντέρ, ο τίτλος ήταν αυτός που μας έκανε να κατασταλάξουμε ακόμα περισσότερο στο τι θέλουμε να πούμε. Δεν θέλαμε να κάνουμε ένα βίντεο για ένα success story μόνο. Ζούμε στην Αθήνα κι όχι στο Seattle. Θέλαμε να βάλουμε σε πρώτο πρίσμα τον άνθρωπο και πίσω από αυτόν τον μουσικό. Από την ύπαρξη οργανωμένων κοινωνιών όλες οι μεταβολές οφείλονται σε εξωγενείς κοινωνικούς, οικονομικούς και πολιτιστικούς παράγοντες. Μέσα από τον τίτλο στην ουσία προσπαθήσαμε να δώσουμε συνειρμικές ερμηνείες, διαφορετικές για τον καθένα, ως προς το τι είναι ο θάνατος, ποια είναι η διαδικασία άρνησης του, αλλά και ποιος ο σκοπός και το τίμημα που πληρώνεις αρνούμενος τον. Ο τίτλος ήταν μια συνθήκη συνειδητοποίησης όλων αυτών των παραγόντων που εμείς θέλαμε να εξιστορήσουμε. Έτυχε να είναι μια ατάκα του Νικόλα Χρηστάκη που στην ουσία έδεσε όλο το αφήγημα. Το rock είναι μια παράλληλη καλλιτεχνική πραγματικότητα μέσα στην ουσιαστική πραγματικότητα που όλοι ζούμε από την στιγμή που θα σηκωθούμε από το κρεβάτι μας, μέχρι να κοιμηθούμε. Έτσι και αυτό περνάει από όλα τα κοινωνικά και οικονομικά φίλτρα της κοινωνίας, μιλάει και καθορίζεται από αυτή. Όταν υπάρχει κρίση υπάρχει κι έφορο έδαφος για δημιουργία και ανατροπή. Το ίδιο συμβαίνει και με το rock.
4.Για όσους δεν το γνωρίζουν εμείς είχαμε την τιμή και τη χαρά, να δούμε το ντοκιμαντέρ αυτό, στο Gimme shelter festival. Γνωρίζουμε πως θα ακολουθήσει προβολή και εκτός Αθηνών. Πείτε μας σχετικά, τι να περιμένουμε.
Ήδη από τις 24 του Ιουνίου η εποχή της άρνησης του θανάτου είναι επίσημη επιλογή του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης στο τμήμα «Πλατφόρμα». Από τις 24 Ιουνίου και μέχρι τις 4 Ιουλίου θα προβάλλεται online on demand και το μόνο που αρκεί είναι κάποιος να μπει στο site του φεστιβάλ και να κλείσει το εισιτήριο του. Από την στιγμή που προμηθευτεί το εισιτήριο η ταινία θα είναι διαθέσιμη για 24 ώρες. Πέραν αυτού προσπαθούμε να βρούμε τρόπους να ταξιδέψει η ταινία όσο το δυνατόν περισσότερο και να προβληθεί ως φυσική κόπια αλλά και online. Πιστεύουμε θα γίνουν κάποια πράγματα μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα. Ή θέλουμε να πιστεύουμε τουλάχιστον.
Θυμάμαι πως είχαμε πάρει ένα λεωφορείο από την Βασιλίσσης Σοφίας το οποίο στο εσωτερικό έμοιαζε με φούρνο και τα πόδια μας έκαιγαν από την ζέστη του τσιμέντου. Νομίζω η μέρα τελείωσε με μπύρα, με σχόλια και σίγουρα με ζαλάδα λόγω της ζέστης που φάγαμε.
5. Gimme shelter festival. Προκύπτει συμμετοχή…
Η ιδέα προέκυψε έπειτα από μια προβολή του Gimme Shelter που είχαμε παρακολουθήσει για την Desert rock σκηνή της California. Η ταινία λεγόταν νομίζω Desert Age. Ήταν στην ουσία κάτι παρεμφερές με το δικό μας ντοκιμαντέρ μιλώντας για μια σκήνη στην άλλη άκρη του Ατλαντικού που αντιμετώπιζε τις ίδιες και άλλες παρόμοιες δυσκολίες. Σε κάποια στιγμή στον Μιχάλη είχα πει ότι θα το προβάλουμε κι εμείς εδώ, χαριτολογώντας και ξέροντας πως η παραγωγή μας δεν συγκρινόταν με αυτές αντίστοιχων ντοκιμαντέρ. Ωστόσο κατά μια διαβολική σύμπτωση είδαμε την αφίσα του Gimme Shelter στο feed του Facebook μετά από καιρό γιατί ήδη είχαν ανακοινωθεί κάποιες ταινίες. Βρήκαμε έναν συνδετικό κρίκο με το gimme, Τον Μάριο και την Χρύσα, μέσω αυτών στείλαμε την ταινία στην παραγωγή του φεστιβάλ και μας ενημέρωσαν πως τους ενδιαφέρει. Ήταν πραγματικά πολύ όμορφο συναίσθημα. Το πώς από μια προβολή ως θεατές γίναμε κοινωνοί και δημιουργοί, ζώντας το από την άλλη πλευρά της σκηνής.
Υλικό και καλλιτέχνες
6.Ανέφερα στην αρχή, πως αν και νέο υλικό, δεν είναι και τόσο νέο, γιατί αν δεν κάνουμε λάθος, υπάρχει στα σκαριά εδώ και αρκετό καιρό. Πως ήταν η πρώτη ημέρα διαδικασίας και πως νιώσατε όταν ολοκληρώθηκε;
Εντελώς τυχαία η πρώτη μέρα γυρισμάτων ήταν πάνω κάτω ίδια μέρα με αυτήν εδώ την συνέντευξη. Αθήνα, Κάυσωνας και ταλαιπωρία. Το πρώτο γύρισμα ήταν μεσημέρι στο θέατρο Βράχων προκειμένου να πάρουμε κάποια πλάνα από το Schoolwave Festival. Θυμάμαι πως είχαμε πάρει ένα λεωφορείο από την Βασιλίσσης Σοφίας το οποίο στο εσωτερικό έμοιαζε με φούρνο και τα πόδια μας έκαιγαν από την ζέστη του τσιμέντου. Νομίζω η μέρα τελείωσε με μπύρα, με σχόλια και σίγουρα με ζαλάδα λόγω της ζέστης που φάγαμε. Ωστόσο ήμασταν χαρούμενοι που έγινε establish το ότι «τώρα ξεκινάει αυτό». Δεν μένει στο χαρτί και στο brainstorming. Αρχίζει να παίρνει σάρκα και οστά. Ήταν ωραίο συναίσθημα, αν και αυτό που μας απασχολούσε συνεχώς ήταν το αν κάναμε σωστή δουλειά. Ή έστω ευπαρουσίαστη.
7. Παίρνετε λοιπόν απόφαση να ξεκινήσετε. Το να έρθετε σε επαφή με τα συγκροτήματα ή με όλον αυτόν τον κόσμο που πήρε μέρος, ήταν δύσκολο; Αντιμετωπίσατε γενικά δυσκολίες ή να πήρατε αρνητική απάντηση για την συμμετοχή;
Όπως ανέφερα και πιο πάνω η επαφή με τα συγκροτήματα ήταν ίσως το πιο απλό πράγμα. Υπήρχαν σχέσεις με τις περισσότερες εξ αυτών, οι οποίες μας εμπιστευόντουσαν για το πώς και τι θα κάναμε. Σίγουρα υπήρξαν αρνητικές απαντήσεις. Οι περισσότερες με πολύ ευγενικό και καλό τρόπο. Υπήρξαν και άλλες που δεν ήταν απαντήσεις στην ουσία αλλά συνεχείς αναβολές και αναστοχασμοί για το αν θα ήταν σωστό ή αναγκαίο να είναι στο ντοκιμαντέρ. Ο καθένας ζυγίζει τα πράγματα και βάζει τα όρια του και τα θέλω του κι αυτό είναι πάντα σεβαστό.
Ομηρικές μάχες και καυγάδες για το αν θα μπει ή θα μείνει κάτι στην μονταζιέρα
8.Σιγουρά το υλικό είναι πολύ περισσότερο από αυτό που είδαμε ή θα δει ο κόσμος. Πόσο δύσκολο ήταν να επιλέξετε σκηνές;
Νομίζω ότι άμα υπήρχε μια κάμερα από το σπίτι που κάναμε μοντάζ, αυτό που θα έβλεπε κάποιος θα ήταν ένα crossover επεισόδιο της Λάμψης με τα Friends και το Paranormal activity. Η διαδικασία του μοντάζ ήταν αυτή που πήρε τον περισσότερο χρόνο στην ουσία. Ομηρικές μάχες και καυγάδες για το αν θα μπει ή θα μείνει κάτι στην μονταζιέρα, κι ο καθένας μας πάντα είχε επιχειρήματα. Άλλες φορές κόβαμε πράγματα που μετά μας χρειάστηκαν, άλλες κάναμε ολόκληρες σεκάνς που έπαιρναν μια μέρα επεξεργασίας και στο τέλος της ημέρας δεν μας φαινόταν ωφέλιμη οπότε την διαγράφαμε. Άλλες φορές ρωτούσα εγώ 25 φορές αν είναι να πετάξω κάτι με τον Μιχάλη να μου λέει «ναι δεν κολλάει με την αφήγηση» κι εγώ να τον ρωτάω «Σίγουρα; Κι άμα το χρειαστούμε αργότερα; Μήπως εδώ κολλάει;» Όπως και να έχει ήταν πραγματικά χρονοβόρο και ψυχοφθόρο το να βάλουμε σε τάξη και με συνάφεια κοντά 1 Terra υλικού, συνεντεύξεις και αρχειακό, αλλά νομίζω ότι κάναμε το καλύτερο δυνατό.
9. Υπήρξε κάτι που δεν θα χρησιμοποιούσατε σαν υλικό, ως Χρήστος και Μιχάλης, αλλά το βάλατε λόγω εργασίας;
Ήταν ξεκάθαρο από την αρχή πως σε αυτή την προσπάθεια που ενώ ήταν πολύ χαμηλού budget, δεν θα γινόταν καμία έκπτωση και δεν θα μπαίναμε στην διαδικασία της αυτολογοκρισίας ή να δεχτούμε λογοκρισία από κάποιο τρίτο μέρος. Ούτε βέβαια στην διαδικασία να βάλουμε τον προσωπικό μας κόπο και χρόνο για κάτι που δεν μας αρέσει αλλά «πουλάει». Ο,τι μπήκε στην αφήγηση του ντοκιμαντέρ ήταν μέσα από ψάξιμο κι ενδελεχή έρευνα κι ότι δεν μας άρεσε ή το βρίσκαμε παράταιρο δεν έμπαινε. Κυρίως γιατί ποντάραμε στην ειλικρίνεια του υλικού και της προσπάθειας. Αυτό ήταν το πραγματικό μας μέλημα.
10. Τι είναι αυτό που σας προβληματίζει με τη μουσική, την τέχνη, γενικά τα πολιτιστικά δρώμενα και τα όσα συμβαίνουν την τελευταία εποχή των “Μοϊκανών”; (έτσι όπως έχουμε φτάσει, μόνο έτσι μπορώ να το συγκρίνω.)
Νομίζω πως ζούμε σε μια εποχή που βάλλεται και κοχλάζει από κάθε δυνατή οπτική και πλευρά. Αλλάζει ραγδαία και δεν την προλαβαίνουμε, όμως προσπαθούμε να συμβιβαζόμαστε, να λειτουργούμε με ημίμετρα μπροστά στην μετριότητα. Όλοι έχουμε ανάγκη έκφρασης και πάντα μπαίνουμε σε ένα ατέλειωτο ταξίδι για να βρούμε τι είναι αυτό που μας εκφράζει πριν το απομυζήσουμε. Για αυτό νομίζω ότι μπαίνουμε στην εποχή των μοϊκανών που λες. Δεν βρίσκουμε σημείο ταύτισης με το νέο και στρεφόμαστε στο παλιό. Το παλιό είναι ένα σημείο αναφοράς και έμπνευσης. Ωστόσο ξεχνάμε πως οι κοινωνικές επιταγές των 70΄ς είναι διαφορετικές από των 20’s. Νομίζω πως ζούμε σε επικίνδυνες εποχές κι η νέες προσταγές της Τέχνης εν γένει δεν μας καλύπτουν απολύτως. Το να άγεσαι και να φέρεσαι στην τέχνη σε κάνει φαινομενικά ασφαλή, αυτό που δημιουργεί την έλλειψη και την νοσταλγία είναι αυτό που σε συγκίνησε για πρώτη φορά. Κι όσο νοσταλγείς τόσο μεγαλύτερο γίνεται το έλλειμα.
Ο προβληματισμός είναι απλώς τροφή για σκέψη κι η Τέχνη εκτός του ότι σε κατασπαράσσει και σε γοητεύει είναι μεγαλύτερη από όσο νομίζω ή νομίζουμε για να μπει σε καλούπια και να αναλυθεί με την λογική και με επιχειρήματα. Άλλωστε μην ξεχνάμε πως μιλάμε για συναισθήματα κι έκφραση. Το rock μιλάει για συναισθήματα κι έκφραση επίσης, οπότε πάντα παίρνει τον χρόνο του κι επιστρέφει, η φάση της Ελλάδας είναι τρανταχτή απόδειξη.
Σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας και ευχόμαστε να έχετε πετύχει τους στόχους σας αλλά και να φτάσετε ακόμα πιο πάνω. Cheers
